5 жылда ауыл халқына алғашқы медициналық-санитарлық көмек көрсететін 864 нысан салынды

Жұмада «Ауыл әкімдерінің диалог-платформасы» деп атаған жиын өткен.

Президент Қ.Тоқаев «Мемлекетіміздің алдында әлі де көптеген сынақ пайда болуы мүмкін. Қазіргі таңда әлемдегі ахуал тұрақты емес, келешегі бұлыңғыр деуге болады. Кейбір елдердің егемендігі, жерінің тұтастығы әлі толық шешілмеген, тіпті бұл мәселе халықаралық даулардың өзекті тақырыбына айналды. Біріккен Ұлттар Ұйымының беделі әлсіреп кетті, жаһандық экономика да құбылмалы күйде» деді. Иә, соғыстың бітетін түрі жоқ.

Әрине, бұл сөзінің түйіні. Талқыланған басты мәселе – ауыл әкімдерінің жұмысын ширату.

Президент заң шығару органына білікті әрі тәжірибелі мамандар, яғни өз ісінің майталмандары келуге тиіс. Бір сөзбен айтқанда, біз нағыз кәсіби Парламентті жасақтауымыз керек, – деді. Осы орайда шымшық сойса да, қасапшы сойсын деген қазақтың жақсы бір мәтелі ойға оралады. Хош, елде бір палаталы Парламент құрылатыны белгілі. Тиісінше, Конституцияның шамамен 40 бабы қайта қаралады. Сондай-ақ 10 Конституциялық заңға және 50 кодекске түзетулер енгізіледі. Әкімдер форумында сөз сөйлеген Мемлекет басшысы референдум барысында халық жаңа Конституцияға дауыс береді деп айтсақ, қателеспейміз, – деді. Әзірге белгілісі - Парламентте Президент квотасы болмайды. Барлық депутаттар бірдей тәртіппен, яғни партиялық тізіммен сайланады. Ал Президенттің міндетін уақытша атқару құзыреті не Парламент төрағасына, не болмаса Премьер-министрге өтеді.

Тәуелсіз Қазақстан тарихында тұңғыш рет 2,5 мың ауыл әкімі бір алаңда бас қосты. Нақтырақ айтсақ, еліміздегі ауыл әкімдерінің 80 пайызы кеше Астанадағы форумға қатысып, елді мекендердегі проблемалар мен түйіні тарамай отырған түйткілдерді республикалық деңгейде қаузады. Басты мәселелерге тоқталсақ, бұл әрине сіз айтып тұрған бюджет мәселесі. Қазақстанда 6 мыңнан астам ауыл бар. Оның дерлік барлығы дотацияға, яғни республикалық, облыстық және аудандық бюджетке тәуелді. Әкімдердің базынасын тыңдаған Президент енді елді мекендердің қазынасын ұлғайтамыз деді. Ол үшін бюджеттің төртінші буынына салық пен төлемдердің 25 түрі берілгенін және жаңа Бюджет кодексі аясында бұл тізбекке кең таралған пайдалы қазбаларды өндіру салығы да қосылғанын жеткізді. Сондай-ақ енді ауыл маңында шоғырланған кәсіпорыннан түсетін салықтың бір бөлігі елді мекендер қазынасында қалады. Оған қоса бірқатар өңірге экологиялық айыппұлдар толық төлене бастайды. Қыруар қаржыны игеру үшін құзырет керек. Бірақ қазір ауыл әкімдері тұрғындардың әл-ауқатын жақсартумен емес, көшедегі қанғыбас жануарлармен алысып жүр.

6 мыңнан астам ауыл бар. Бірақ олардың нақты қаншасында ауыз су жоқ екені бізге белгісіз. Жалпы статистикаға жүгінсек, елді мекендердің 94 пайызына тіршілік нәрі жеткен. Жыл соңына дейін бұл көрсеткішті 96 пайызға ұлғайту көзделіп отыр. Ал жол мәселесіне келсек, бұл проблема дерлік барлық ауылда бар. Сондай-ақ елді мекендердің барлығы бірдей фельдшерлік амбулаториямен қамтылмаған. Бұған дейін Денсаулық сақтау министрі ауылдағы ағайынды медициналық-санитариялық алғашқы көмекпен қамту үшін 655 нысанның құрылысы жоспарланып отырғанын айтқан еді. Әкімдер форумында Президент 2021 жылдан бері ауыл халқына алғашқы медициналық-санитарлық көмек көрсететін 864 нысан салынғанын жеткізді.
Бұл жиын бір нәрсені айқын көрсетті – ауыл әкімдеріне дұрыс бюджет пен өкілеттік берілмесе, «ауыл – ел тірегі» дегеннің бәрі бос сөз.