Жаңалықтарды Telegram арнамыздан оқыңыз!Маңғыстауға келген 5 мыңға жуық қоқиқаз Қаракөл көліне қонақтады. Олар тынығып, әрі қарай ұшып кетеді. Көлге қоқиқаздардан өзге тағы 175 түрлі құс келеді. Қанаттыларға жайлы мекен болған Қаракөлдің өндіріске қолданылатын судан пайда болғанын жұрттың бәрі біле бермейді. Жасанды көлдің құстар үшін зияны жоқ па?
Қызғылт түсті, ерекше әдемі қоқиқаздар Қаракөлде 15 күндей болады. Осы кезде олар тынығып, күш жанайды. Себебі көлдің суы жылы әрі қорегі мол. Балдыры көп, шабақ пен су шаянға бай.
Аягөз Оралбайқызы, тілші:
Қаракөл көлі Ақтаудан 10 шақырымда орналасқан, аумағы 5 гектарға жуық. Қолдан жасалған су қоймасы құстардың жайлы мекеніне айналған. Мұнда 200-ге жуық құс мекендейді. Араларында Қызыл кітапқа енген бірқазан, аққұтан, ақ құйрықты су бүркіті, аққу және қоқиқаз бар.
Қаракөлде сирек кездесетін 21 түрлі құс мекендейді. Қамыстарға ұя салып, қыстайтындары да бар. Ал олардың тыныштығын Үстірт мемлекеттік табиғи қорығының инспекторлары күзетеді. Себебі ерекше құстарға қызығушылар аз емес. Жоғарыдан дронмен түсіріп, қанаттылардың мазасын алатындар да бар. Бірақ соңғы 4-5 жылда заңсыз құс ату дерегі тіркелмеген.
Ерғали Берленов, Үстірт мемлекеттік табиғи қорығының инспекторы:
Күніне 3 рет бақылаймыз. Көлді айналамыз, қараймыз. Құқық бұзушылық бар ма, жоқ па? Бұл ерекше зоологиялық қаумалға жатады. Сол себепті аң аулауға қатаң тыйым салынған, экскурсияларға да арнайы ережелері бар.
Қаракөл көлі – 1968 жылы Маңғыстау атом энергетикалық комбинатындағы су тұщыту станцияларын суыту үшін қолданылған, теңіз суынан пайда болған. Содан бері күнделікті өндіріске қарай су жіберіліп тұрады. Мәселен, қазір қыс мезгілінде тәулігіне 3-4 млн текше метрге дейін су құйылады.
Ерболат Ибрагимов, «МАЭК» ЖШС пайдалану жөніндегі департаментінің директоры:
Әуел бастан электр станциялардың жобасы бойынша Қаракөл ол салқындатқыш тоған ретінде пайда болған. Яғни технологиялық циклдан шыққан су салқындатқыш тоғанға өтеді, ол жерде температурасы төмендеп, әрі қарай Каспий теңізіне қарай құйылады. Каспий теңізіне құйылатын су аккредитациядан өткен химиялық зертханалардың көмегімен бақыланады. Және онда ешқандай артық қоспа жоқ.
Тәуелсіз эколог Бақытгүл Жақсылықова Қаракөлге 10 жылдан бері мониторинг жүргізеді. Әр жыл мезгілінде құстарды бақылап, халықаралық санақ жұмыстарына қатысады. Судан сынамалар алып, зерттейді. Өндірістен шыққан су табиғатқа, биоалуантүрлілікке пайдасын тигізген.
Бақытгүл Жақсылықова, тәуелсіз эколог:
Адамдарда стереотип қалыптасқан - өндіріс орындарының адамзатқа, табиғатқа зияны көп деп ойлайды. Ал бұл сол стереотипті жойып отыр. Өндіріс орны да биоалуантүрліліке, табиғатқа пайдасы бар екен. Зерттеу кезінде біз, өкінішке қарай, кейбір азаматты экологиялық сауаты жоқ деп айтуға болады. 5 жұздызды қонақ үйдің сарқынды суы Каспий мен Қаракөлге төгілген кезде біз үрейлендік. Сынамалардың құрамында көртеген ауытқуушы факторлар бар екендігі дәледенді.
Қаракөлде бір мезгілде 25-30 мыңдай құс мекендейді. Қарабай, сақалтай, сұңқылдақ аққу, ақсұңқар, дала қыраны сияқты сирек кездесетін қанаттылар үшін жылы көл таптырмайтын орын.
Аягөз Оралбайқызы
