Басты Жаңалықтар Бес қару. Қылыш – биліктің де символы болған

Бес қару. Қылыш – биліктің де символы болған

18.05.2014 10:56

Қазақ тартыспақ деп садақты, атыспақ деп мылтықты, шанышпақ деп найза, сүңгіні айтса, шабыспаққа қылыш, алдаспанды жатқызып, салыспаққа деп шоқпар, айбалтаны пайдаланып, жекпе-жекте қолданылатын қаруларды бес қару атаған.

Көшпелі халықтың танымында қылыштың да алар орны ерекше. Әр қазақтың төрінде қылыш пен қамшының табылуы парыз саналған.

Қылыш - қайқы келген, жүзі өткір, шабуға немесе шаншуға лайықталып жасалған суық қару. Қылыш көшпелі халықтарда шамамен 8 ғасырда қолданысқа ене бастаған. Ал X ғасырда бұл қару түркілер арқылы Батыс Еуропаға тарады.

Ата-бабаларымыз қылышқа жауынгердің сенімді құралы деп қана қарамаған. Сондай-ақ, символикалық мән берген.

Тарихшы Арман Жұмаділ: «Қылыш – биліктің де символы болды. Мысалы, қазақ хандарын ақ киізге көтеріп, хан сайлаған кезде беліне алтын балдақты қылыш байлайтын. Бұл да биліктің бір символы»,-дейді.

Әр батыр өзінің қылышымен ерекшеленетін болған. Бұл турасында профессор Аман Бекенұлының: «Амангелді батырдың қайқы қылышын жасаған кезде 40 атты әскерді қойып, жүзін ауаға қарсы қаратып, қолымен алып келесі адамға беріп, осылайша айналдырып шыққан. Осылайша, ауада суарған»,-дейді.

Қылыш жасаудың жолдары, құрылысы, түрлері туралы «Таңшолпаннан» біле аласыздар.

Бөлісу