Ішкі саудада инфрақұрылымның дамуы баяу. Қоймалар аз. Жалға алу және жылжымайтын мүлік нысандары мен коммуникациялар жүргізу құны қымбат. Бүгін сенатта өткен үкімет сағатында депутаттар ішкі-сыртқы сауданың әлеуетін бағамдады. Сыртқы нарыққа қатысты бірқатар сын айтты. Ішкі базарларды сапалы әрі отандық өніммен толтыру мәселесін көтерді.
Сауда арқылы ішкі нарықты қарық қылып, сыртқы нарықты бағындырып отырғанымыз шамалы. Экспорт әлі түрленбеген. Тең жартысы шикі мұнай мен мұнай өнімдері. Бірақ, импорт сан алуан. Сырттан көбіне өңделген тауарлар мен дайын азық-түліктер келеді. Машиналар, жабдықтар және көлік құралдары да жетіп артылады. ЕурАзиялық одақпен сауда жасайтын жеке кәсіпкерлер де жетісіп жүрген жоқ. Сертификат сергелдеңі тағы бар.
Мәселе министрге мәлім. Біздің тарап тез бұзылатын тауарларға арнап сериялық өнімдер сертификатын әзірлеген. Сондай-ақ одаққа мүше мемлекеттер арасында бірыңғай техникалық реттеу жүйесі жұмыс істеп тұр. Алайда, көрші елге өткенде тағы сертификаттауға тура келетін жәйттер бар.
Бүгінде көлеңкелі сауда жалпы сауда көлемінің жартысына жуығын қамтып отыр. Құтылу жолы – тауарды таңбалау. Бұл тәсіл бірте-бірте іске асырылуда. Бұдан бөлек азық-түліктің қымбаттауы бар. Бағаны ырыққа көндіру үшін инфрақұрылымды жасау керек.
Сауда – ел экономикасының негізгі секторы. Жалпы ішкі өнімдегі үлесі 15%. Салада 1 жарым млн адам жұмыспен қамтылған. Енді дәстүрлі алыс-беріс орнын электронды сауда басып жатыр. Жаңа бағыт болғандықтан салықтық жағын реттеу де басты назарда. Жалпы бет алыс жаман емес. Alibaba.com алаңына 100 отандық компания кірді. Жыл аяғына дейін тағы 50-і енеді деген жоспар бар. Қатысушылардың қаржылай көлемі – 72 жарым млн долларға жетті.
Нысаналы Ығыл